Antytrynitarze

Jakie masz skojarzenia słysząc słowo „antytrynitarz”?

Dla wielu ludzi odpowiedź może brzmieć, że żadne. Niektórzy powiedzą, że to”to hasło krzyżówkowe, określające osobę nie wierząca w Trójce Świętą”. Jeszcze inni przypomną sobie z historii grupę religijna „Braci Polskich” działających na przełomie XVI a XVII wieku.

W ogólnym rozumieniu antytrynitaryzm to pogląd negujący istnienie Trójcy, czyli  jednego Boga w rzekomych trzech osobach. Nie trynitarni chrześcijanie bronią tego czego nauczał Jezus, chociażby w Marka 12:29 BT

“Jezus odpowiedział: Pierwsze jest: Słuchaj, Izraelu, Pan Bóg nasz, Pan jest jeden.” 

Na przestrzeni wieków od Chrystusa aż do naszych czasów co jakiś czas pojawiali się chrześcijanie antytrynitarni, którzy poprzez dogłębne zbadanie Pisma dochodzili do przekonania, że dogmat o Trójcy jest niebiblijny. Niestety kościoły trynitarne szybko ich eliminowały paląc na stosie lub łamiąc kołem.

Inkwizycja tylko za czasów Tomása de Torquemada spaliła żywcem ponad 16 tysięcy ludzi a sto tysięcy uwięziono za herezję. Bulla Innocentego VIII spowodowała setki tysięcy procesów, w których padło ofiarą w samej tylko Europie ok. miliona kobiet uznanych za czarownice.

Pomimo takich prześladowań, wielu szczerych ludzi gotowych było dla prawdy o jednym Bogu poświęcić nawet swoje życie. Takim człowiekiem był chociażby Michał Serwet (geograf, lekarz, fizjolog) uważany za prekursora unitarianizmu. Był znawcą greki, łaciny i hebrajskiego, którymi to językami posługiwał się już w wieku 14 lat! Za swoje antytrynitarne poglądy Servet został podstępnie wydany przez Kalwina i w męczarniach spłonął żywcem na stosie.

Wbrew powszechnemu mniemaniu antytrynitarzami byli również inni bardzo wykształceni ludzie tacy jak: Izaak Newton,  Erazm z Roterdamu, Michał Servet, Szymon Budny, John Milton, Wacław Potocki czy Andrzej Frycz Modrzejewski.

Różnice w obrębie  ANTYTRYNITARYZMU

Zacznijmy od tego co nas łączy. Wszyscy antytrynitarze negują Trójcę, a więc istnienie jednego Boga w trzech osobach. Jesteśmy tutaj jednomyślni.

Podstawowa argumentacja jest taka, że w Piśmie Świętym takiej nauki nie znajdujemy. Cała doktryna trynitarna opiera się na spekulacjach nad tekstem w duchu filozofii greckiej, a nie na nauce Pisma Świętego. Zarówno w ST jak również w NT nauki o jednym Bogu w trzech osobach nie znajdziemy. Pan Jezus nie nauczał o Trójosobowym Bogu, apostołowie nie przekazywali takiej nauki i nie znajdujemy ani jednego zdania w Biblii mówiącego, że Bóg jest wieloosobowy, troisty, lub że składa się z trzech osób. Podawane przez trynitarzy wersety rzekomo mające potwierdzać Trójcę dotyczą najczęściej dwóch a nie trzech osób i porównywania podobnych tytułów czy określeń.

Jeżeli chodzi o Ducha Świętego to argumentacja trynitarna w zasadzie sprowadza się do stwierdzenia, że Duch mówi, świadczy czy pomaga więc musi chodzić o osobę. Całkowicie się natomiast ignoruje fakt, braku dowodów na to, że tenże Duch występuje jako trzeci rzekomy składnik Boga.

Ci którzy odrzucili Trójcę w różny sposób próbowali wytłumaczyć to kim jest Jezus i jaką naturę ma Bóg. Na przestrzeni wieków pojawia się wiele koncepcji postrzegania Boga oraz Jezusa.

Religioznawcy ze względu na sposób argumentacji (oraz wierzeń) danej grupy podzielili antytrynitaryzm na kilka podstawowych grup (tu pojawia się słownictwo, które spróbujemy przybliżyć czytelnikom):

Różne koncepcje

• MODALIZM (zwany też : monarchizmem czy sabelianizmem) . Ujmując sedno wierzeń brzmi : Bóg jest jeden (nie jest Trójcą) ale objawia się w różnym czasie w różnych trybach czy etapach. Wierni wierzą w „Jedność Bóstwa”. W Polsce dla przykładu, większość społeczności „Zjednoczonego  Kościoła Chrystusa”.
• BINITARIANIZM : wierzenia w skrócie; (Bóg nie jest Trójcą) , w jednym Bogu można dostrzec dwie osoby : Ojca i Syna, natomiast Duch Święty jest aspektem zarówno Ojca jak i Syna.Zatem Duch Święty nie stanowi odrębnej osoby, równej Ojcu i Synowi.

• UNITARIANIZM (zwany czasem arianizmem): Unitarianizm głosi, że jest jeden Bóg i nie jest on Trójcą. Zaprzecza „współodwiecznosci” Ojca i Syna oraz absolutnemu Bóstwu Jezusa (czyli zrównaniu w każdym aspekcie Ojca i Syna). Poglądy te reprezentowała wspólnota „Braci Polskich”.  Większość Unitarian nie wierzy w „preegzystencje” Pana Jezusa, a uznaje koncepcje „usynowienia i wywyższenia” przez Boga, Pana Jezusa w nagrodę za wykonanie misji zbawienia ludzkości.
• SUBORDYNACJONIZM : Podkreśla, że Chrystus stoi niżej od Boga Ojca i jest Mu podporządkowany. Pogląd wyraźnie dostrzegalny u pierwszych chrześcijan a nawet u niektórych tzw. „Ojców Kościoła”. Zobacz wypowiedzi : Justyna Męczennika urodzonego ok. roku 100 n.e. (Apologie 21-22) w których nazywa Syna Bożego : „drugim , niższym Bogiem” czy też Orygenesa urodzonego ok. roku 184 n.e. (Przeciw Celsusowi VIII w 7-8 ) oraz Tertuliana urodzonego po roku 150 n.e. Subordynacja Pana Jezusa względem Boga Ojca wyraźnie zaprzecza definicji atanazjańskiego wyznania wiary a więc koncepcji Trójcy Świętej!
• TRYTEIZM : Pogląd, że w Bogu istnieją nie tylko trzy hipostazy (osoby) ale też istnieją trzy boskie natury (istoty ), innymi słowy – trzej Bogowie. W tym sensie pogląd ten też przeczy istnieniu Trójcy zdefiniowanej w atanazjańskim wyznaniu wiary. Pogląd ten reprezentują „Mormoni”.

Jeżeli chodzi o poglądy autorów tego bloga to poznasz je w trakcie analizowania wpisów i porównywania ich z Pismem Świętym.

Dlaczego nazwa Antytrynitarianie?

Dla wielu słowo „anty” źle się kojarzy. W naszej nazwie nie chodziło jednak o podkreślanie tego, że jesteśmy „przeciw” komuś lub czemuś. Po prostu chcieliśmy zaprezentować argumentację nie trynitarnych chrześcijan, oraz uzasadnić dlaczego nie wierzymy w dogmat Trójcy Świętej. Tworząc stronę i bloga, użyliśmy nazwy „antytrynitarianie”, określającej właśnie wszystkich tych co nie wierzą w Trójcę Świętą (Chociaż z wieloma poglądami innych grup antytrynitarian się nie zgadzamy).

Zgadzamy się z tym, że  nazwa strony mogłaby brzmieć równie dobrze, a może nawet lepiej  jako „Nie trynitarni chrześcijanie”. Jednak historia utrwaliła w wielu językach świata nazwę antytrynitarze, więc przy tej nazwie zostaniemy. Kim są ci ludzie? Czy są chrześcijanami? Jaki mieli wpływ na historię powszechna? Czy dzisiaj możesz ich spotkać w życiu codziennym, a może jest nim ktoś z Twoich sąsiadów? Jakie grupy religijne nie wierzą w Trójce Świętą?

Na te i szereg podobnych pytań odpowiadamy na kolejnych podstronach, jak również na naszym blogu www.blog.antytrynitarianie.pl .

Zapraszamy do zapoznania się z treścią artykułów.